top of page

DEVLET SPORCUSU ÜNVANI NASIL ALINIR VE SPORCU ŞEREF AYLIĞI NASIL BAĞLANIR ?

  • Yazarın fotoğrafı: Fevzi Öztaş
    Fevzi Öztaş
  • 20 Ağu 2024
  • 5 dakikada okunur

Güncelleme tarihi: 3 Mar


DEVLET SPORCUSU NEDİR


Devlet sporcusu unvanı son olarak 24/06/2008 tarihinde çıkarılan 5774 sayılı Başarili Sporculara Aylik Bağlanmasi İle Devlet Sporcusu Unvani Verilmesi Hakkinda Kanun ile düzenlenmiştir. Kanunun 1. maddesinde kimlere devlet sporcusu unvanı verileceği düzenlenmiştir.  Buna göre “Türk vatandaşlarından uluslararası düzeyde üstün başarı kazanmış amatör sporculara ve bunların ölümü halinde bakmakla yükümlü oldukları eş ve çocukları ile takım halinde olimpiyat veya dünya şampiyonu olmuş amatör sporcuların milli takım teknik direktör ve antrenörlerine aylık bağlanması ve uluslararası düzeyde üstün başarı kazanmış sporculara "Devlet Sporcusu" unvanı verilerek “ maddesi ile bu unvanın kimlere verileceği düzenlenmiştir. 


HANGİ TÜR MÜSABAKALAR BU KAPSAMA GİRER


Kanunun kapsamı ise 2. maddede düzenlenmiş olup “Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) tarafından olimpik, paralimpik ve defolimpik spor dalları içinde kabul edilmiş spor dallarının büyükler kategorisinde; olimpiyat oyunlarında, Dünya veya Avrupa şampiyonalarında ferdi ya da takım sporlarında takım halinde birinci, ikinci ve üçüncü olan amatör sporcular ile bunların ölümü halinde bakmakla yükümlü oldukları eş ve çocuklarını ve takım halinde olimpiyat veya dünya şampiyonu olmuş amatör sporcuların milli takım teknik direktör ve antrenörlerini” kapsayacağı ifade edilmiştir. Yİne aynı maddenin ikinci fıkrasında ise birinci fıkraya girmekle birlikte belirli nüfus veya sosyal gruplar ya da meslekler ile sınırlı olarak düzenlenen oyun veya şampiyonalar ile bu oyun veya şampiyonalarda alınan dereceler bu Kanunun kapsamı dışında olduğu ifade edilmiştir. 2913 sayılı Dünya Olimpiyat ve Avrupa Şampiyonluğu Kazanmış Sporculara ve Bunların Ailelerine Aylık Bağlanması Hakkında Kanunda böyle bir ayrıma gidilmediğinden aylık başvurularında müsabaka tarihine göre hareket edilmesi gerekmektedir. 


SPORCU ŞEREF AYLIĞI NEDİR NASIL BAĞLANIR


Sporcu şeref aylığı kanunun 3. maddesinde düzenlenmiş olup bu maddeye göre; kanunun 2. maddesine giren amatör sporcular ile  olimpiyat veya dünya şampiyonalarında takım sporlarında veya takım tasnifi yapılan branşlarda takım halinde şampiyon olmuş amatör sporcuların milli takım teknik direktörlerinden ve antrenörlerinden ömür boyu hak mahrumiyeti cezası veya doping nedeniyle başarıları geçersiz kılınmadığı taktirde Cumhurbaşkanlığına yazılı olarak müracaatları halinde ve başarı derecesinin kazanıldığı tarihten önceki bir tarih olmamak kaydıyla, 40 yaşını doldurdukları tarihten başlatılmak üzere ve Türk vatandaşlığını korudukları müddetçe Cumhurbaşkanı kararı ile "Sporcu Şeref Aylığı" adı altında aylık bağlanacağı düzenlenmiştir. Engellilik oranı %40’ın üzerinde olan sporcularımızda ise yaş şartının aranmayacağı da ifade edilmiştir.  


SPORCU ŞEREF AYLIĞI ORANI NEDİR


Sporcu Şeref Aylığının bir aylık tutarı, 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan 30 günlük net asgari ücretin;

  1. Olimpiyat oyunlarında ferdi olarak; birinci olan amatör sporculara % 200’ü, ikinci olan amatör sporculara % 160’ı, üçüncü olan amatör sporculara ise % 140’ı,

  2. Dünya şampiyonalarında ferdi olarak; birinci olan amatör sporculara % 140’ı, ikinci olan amatör sporculara % 120’si, üçüncü olan amatör sporculara ise % 100’ü,

  3. Avrupa şampiyonalarında ferdi olarak; birinci olan amatör sporculara % 100’ü, ikinci olan amatör sporculara % 80’i, ferdi olarak üçüncü olan amatör sporculara ise % 60’ı,

olarak verileceği düzenlenmiştir. 

Olimpiyat oyunları ile Dünya veya Avrupa şampiyonalarında takım sporlarında takım halinde birinci, ikinci veya üçüncü olan amatör sporculara ise hesaplanacak aylık tutarının %75’i oranında aylık bağlanır. 


SPORCU ŞEREF AYLIĞINI  ANTRENÖR VEYA TEKNİK DİREKTÖR ALABİLİR Mİ


Kanunun 3. maddesinde teknik direktörler ile antrenörlerinde sporcu şeref aylığı alabileceği düzenlenmiştir. Kanunda yer alan düzenlemeye göre takım sporlarında takım halinde olimpiyat veya dünya şampiyonu olmuş amatör sporcuların milli takım teknik direktörlerine ve antrenörlerine ise bu sporculara bağlanan aylık oranında aylık bağlanır.

Bu durumda bir sporcunun birden fazla derecesi olması halinde ise Amatör sporcular ile milli takım teknik direktörlerinin ve antrenörlerinin kendilerine sadece sahip oldukları derecelerden en yüksek olanının karşılığı olan aylık bağlanacaktır. 


SPORCU ŞEREF AYLIĞINI AİLE FERTLERİ ALABİLİR Mİ ?


Şeref aylığı almakta iken vefat eden sporcuların veya şeref aylığı almaya hak kazanmasına rağmen 40 yaşına ulaşmaması sebebiyle henüz aylık bağlanmamış iken vefat eden sporcuların 5510 sayılı kanun uyarınca ölüm aylığı almaya haiz eşlerine bu şartları taşıdıkları müddetçe ölene kadar aylık bağlanır. Eşin vefat etmesi durumunda ise yine 5510 sayılı kanun uyarınca ölüm aylığı almaya haiz çocuklara bu şartları haiz olmaya devam ettikleri müddetçe aylık bağlanır.Ödemeler Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına yapılan yazılı başvuruyu ve ölüm tarihini izleyen aylık ödeme döneminden itibaren başlar. Bu şartlara ölüm tarihinden daha sonra haiz olanlara ise haiz olduktan sonraki yapacakları müracaatı izleyen aylık ödeme döneminden itibaren aylık ödenmeye başlanır.


SAĞ KALAN EŞE NE KADAR SPORCU ŞEREF AYLIĞI BAĞLANIR ?


Eşe bağlanacak aylık, 3 üncü maddeye göre belirlenecek aylık tutarının % 75’inin; hesaplanması sonucu bulunacak tutardır.


SAĞ KALAN ÇOCUKLARA NE KADAR SPORCU ŞEREF AYLIĞI BAĞLANIR ?


Çocuklar için bağlanacak aylığın toplam tutarı ise, 3 üncü maddeye göre belirlenecek aylık tutarının % 50’sinin hesaplanması sonucu bulunacak tutardır. Aylığa müstahak birden fazla çocuk olması halinde, yukarıda belirtilen yönteme göre yapılacak hesaplama neticesinde bulunacak tutar çocuklar arasında eşit olarak paylaştırılır.Dul eşe yeniden aylık bağlanması durumunda aylık bağlanmış olan çocukların aylıkları kesilir.


SPORCU ŞEREF AYLIĞININ SGK TARAFINDAN BAĞLANACAK DİĞER AYLIKLARA BİR ETKİSİ OLUR MU ?


Bu Kanun hükümlerine göre eş ve çocuklara bağlanacak aylıklar, vefat eden amatör sporcunun ödemiş olduğu prim veya kesenekler karşılığında sosyal güvenlik kurumları tarafından bağlanacak aylık ya da gelirlere hak kazanılmasında veya aylıkların hesabında dikkate alınmaz. 


DEVLET SPORCUSU ÜNVANI KİMLERE VERİLİR ?


Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından olimpik, paralimpik ve defolimpik spor dalları içinde kabul edilmiş spor branşlarının büyükler kategorisinde yapılan olimpiyat oyunlarında veya Dünya şampiyonalarında;

a) Ferdi spor dallarında birinci olanlara,

b) Takım veya takım tasnifi yapılan spor dallarında takım halinde ilk üçe giren sporcular ile bu sporcuların milli takım teknik direktör ve antrenörlerine,

  c) Avrupa şampiyonalarında final oynayan milli takım sporcuları ile bunların teknik direktör ve antrenörlerine,

Devlet Sporcusu unvanı verilir. Devlet Sporcusu unvanı verileceklerin sporda şiddet, şike veya doping suçundan dolayı ömür boyu hak mahrumiyeti cezası almamış olmaları gerekir.

Devlet Sporcusu seçilen adaylara Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakanın teklifi ve Cumhurbaşkanının onayı ile Devlet Sporcusu unvanı verilir. Devlet Sporcusu seçilenlere verilen berat Cumhurbaşkanı tarafından imzalanır.


UYGULAMADA KARŞILAŞILAN BAZI SORUNLAR


FERDİ SPORLARDA TAKIM HALİNDE DERECELENDİRME YAPILMASI 


Kanunda hangi müsabakaların bu kapsama alınacağı düzenlenmiş ancak antrenörler ve teknik direktörler açısından bu durum detaylı olarak ele alınmamıştır. Gençlik ve Spor  Bakanlığı ferdi olarak yapılan ancak takım olarak değerlendirilen müsabakalarda sporun ferdi olarak yapılması nedeniyle antrenörler ve teknik direktörlerin sporcu şeref aylığı almasının mümkün olmadığını düşünerek yapılan başvuruları reddetmektedir. Ancak söz konusu red kararlarına karşı açılan idari davalarda mahkemelerce müsabakada ferdi olarak mücadele edilse dahi takım tasnifi yapılarak puan sistemi ile derecelendirme yapılması halinde antrenörler ve teknik direktörlerin sporcu şeref aylığı alması gerektiği yönünde kararlar verilmişlerdir.  Örneğin  Para Taekwondo şampiyonasında antrenör olarak görev yapan antrenörün görev yaptığı Para Taekwondo Milli Takımının kadınlar ve genel klasmanda Dünya şampiyonu olduğundan bahisle aylık bağlanması talebi bakanlıkça reddedilmiştir. Açılan idari davada mahkemece Şampiyonada milli takım sporcularının ferdi olarak yarışmasının Para Taekwondo sporunun kendine özgü niteliğinden kaynaklandığı, Şampiyonaya nihayetinde takım halinde katıldıkları ve ülkeler sıralamasında da milli takımın birinci olması gerekçe gösterilerek iptal kararı verilmiştir. Nihayetinde antrenörün de sporcu şeref aylığı alması gerektiği ifade edilmiştir. 


KAZANILAN İLK FERDİ DERECEDEN SONRA TAKIM OLARAK ALDIĞI YENİ DERECEYE İSTİNADEN AYLIK ARTIŞI YAPILMAMASI


Dünya birinciliği neticesinde şeref aylığı bağlanan birisinin daha sonra takım olarak olimpiyat oyunlarında birinci olması halinde hesaplama değişecek ve bu durumda %140’ın %75’i olan %105 aylık bağlama oranı, olimpiyat başarısı elde edildiğinden %200'ün %75'i olan %150 aylık bağlama oranı üzerinden devam edilmesi gerekmektedir. Nitekim benzer olayda güreş milli takımının antrenörü tarafından dünya şampiyonluğu sonrası yaz olimpiyat oyunlarında kazanılan birinciliğe istinaden yapılan başvuru  Gençlik ve Spor  Bakanlığı tarafından reddedilmiş ve herhangi bir ücret artışı yapılmamıştır. Yine idare mahkemesince Yaz Olimpiyat Oyunlarında Dünya şampiyonu olan takımın antrenörünün, sporcu şeref aylığının olimpiyat şampiyonluğu uyarınca şeref aylığının hesaplanmasında %200'ün %75'i olan %150'nin baz alınması gerekmekte olduğu ifade edilerek iptal kararı verilmiştir.


 
 
 

Comments


© 2024 Öztaş Hukuk tarafından düzenlenmiştir. Tüm hakları saklıdır. 

  • LinkedIn
  • Twitter
bottom of page