BAŞKA MADDE KAPSAMINDA ÇALIŞANLARIN KAMUYA GEÇİŞİ SONRASI EKSİK ÖDENEN EMEKLİLİK İKRAMİYESİ NASIL ALINIR ?

5510 sayılı kanun öncesi farklı kanunlara tabii olarak çalışan kişilerin daha sonradan 5434 sayılı kanuna tabii olması sonucunda emekli olmaları halinde 5434 sayılı kanuna tabii olmadıkları sürelere ilişkin emekli ikramiyesi ödemesi yapılmamaktadır. 

657 sayılı kanuna tabii veya 506 sayılı kanuna tabii sözleşmeli olarak çalışan kişilerin devlet tarafından açılan yazılı veya sözlü sınavları başarı ile geçerek 5434 sayılı kanuna tabii olmaları neticesinde önceki çalışma sürelerinin emekli iktramiyesi hesabunda dikkate alınmadığı anlaşılmaktadır.

Halbuki; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun Geçici 4. maddesinde, "Bu Kanunda aksine bir hüküm bulunmadığı takdirde; iştirakçi iken, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamına alınanlar, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmış olup bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak yeniden çalışmaya başlayanlar ile bunların dul ve yetimleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır. Bu fıkra kapsamına girenlerden 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 10 uncu maddesi kapsamında bulunanların emekli kesenekleri ile kurum karşılıklarının hesabında, işgal ettikleri kadrolar için ilgili mevzuatında belirlenen unsurlar esas alınır. Bu madde kapsamına girenlerin aylıklarının bağlanması, artırılması, azaltılması, kesilmesi, yeniden bağlanması, toptan ödemeleri, ilgi devamı, ihya ve borçlanmaları, diğer ödemeler ve yardımlar ile emeklilik ikramiyeleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır ve bu maddenin uygulanmasında mülga 2829 sayılı Kanun hükümleri ayrıca dikkate alınır. ..." kuralı bulunmaktadır.

2829 sayılı (Mülga) Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanunun 12. maddesinde; "... kendilerine bu Kanunun 8 inci maddesi uyarınca birleştirilen hizmet süreleri üzerinden aylık bağlananlara, T.C. Emekli Sandığına tabi daire, kuruluş ve ortaklıklarda prim veya kesenek ödemek suretiyle geçen sürelerinin toplamı üzerinden, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre emekli ikramiyesi ödenir. Ancak, ilgililere, her ne suretle olursa olsun evvelce kıdem tazminatı veya emekli ikramiyesi ödenmiş süreler, emekli ikramiyesinin hesabında dikkate alınmaz. 4857 sayılı İş Kanununa tabi olarak geçen hizmet sürelerine karşılık emekli ikramiyesi ödenebilmesi için, iş sözleşmesinin İş Kanunu hükümlerine göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ermiş olması; sözleşmeli personel olarak geçen sürelere karşılık olarak emekli ikramiyesi ödenebilmesi için de,hizmet sözleşmesinin ilgili mevzuatına göre iş sonu tazminatına veya aynı mahiyette olmakla birlikte başka bir adla ödenen tazminata hak kazanılmasına uygun olarak sona ermiş olması şarttır. Ancak, ilgililere, her ne suretle olursa olsun evvelce iş sonu tazminatı veya bu mahiyette olmakla birlikte başka bir adla tazminat ödenen süreler ile kıdem tazminatı ya da emekli ikramiyesi ödenmiş olan süreler, emekli ikramiyesinin hesabında dikkate alınmaz. Ayrıca, 8 inci maddenin birinci fıkrası gereğince aylık bağlananlara, emekli oldukları son görevlerinden dolayı ilgili bulundukları sosyal güvenlik kurumu kanununun emekli ikramiyesine veya iş kanununun kıdem tazminatına ilişkin hükümleri uygulanır. Bu fıkraya göre emekli ikramiyesi ödenmesinde, birinci fıkra hükümleri de dikkate alınır." hükmüne yer verilmiştir.

5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu'nun 89. maddesinde; "Hizmet sürelerinin tamamı bu Kanun ve/veya 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçici 4 üncü maddesi kapsamında geçenlerden emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığı bağlanan veyahut toptan ödeme yapılan asker ve sivil tüm iştirakçilere, her tam fiili hizmet yılı için aylık bağlamaya esas tutarın bir aylığı emekli ikramiyesi olarak verilir. Birinci fıkra kapsamına girmemekle birlikte, bu Kanun ve/veya 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamında hizmeti bulunanlardan mülga 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanunun 8 inci maddesi uyarınca birleştirilen hizmet süreleri üzerinden emeklilik, yaşlılık ya da malullük aylığı bağlananlara ise; bu Kanun veya 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi hükümlerine tabi olarak bu Kanuna tabi daire, kuruluş ve ortaklıklarda geçen çalışmalarının, 25/8/1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesinde belirtilen kıdem tazminatına hak kazanma şartlarına uygun olarak sona ermiş olması şartıyla emekli ikramiyesi ödenir." düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda yazılı düzenlemeler ışığında 5434 sayılı Kanunun 6270 sayılı Kanunla değişik 89. maddesinin 1. fıkrası hükmüne göre, hizmetlerinin tamamı Sandığa tabi olarak geçen iştirakçilere yapılacak ikramiye ödemesinin,Sandığa tabi hizmetlerinin ne şekilde sona erdiğine bakılmaksızın, Sandıktan aylık bağlanmış olması veya toptan ödeme yapılmış olması koşuluna bağlandığı, farklı sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak geçen hizmetleri birleştirilmek suretiyle aylık bağlananlara yapılacak ikramiye ödemesinin ise, aynı maddenin 2. fıkra hükmünde düzenlendiği ve Sandığa tabi hizmetin kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ermiş olması koşuluna bağlandığı görülmektedir.

Bu durumda birleştirilen hizmetleri üzerinden emekliye ayrılan ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4/B maddesi kapsamında sözleşmeli statüde veya 506 sayılı kanun kapsamında çalıştığı görevinden iş sonu tazminatına hak kazanılmasına uygun olarak ayrılan ve bu görevinden ayrılırken her hangi bir toplu ödemeden yararlandırılmadığı anlaşılan kişilere, T.C. Emekli Sandığına tabi sigortalı olarak geçen hizmet sürelerinin toplamı üzerinden, emekli ikramiyesi ödenmesi gerekirken aksi yönde tesis edilen işlemler hukuka uyarlık oluşturmaktadır.

Bu açıklamalar doğrultusunda, birleştirilen hizmet süreleri üzerinden aylık bağlananlara, sözleşmeli personel olarak geçen sürelere karşılık emekli ikramiyesi ödenebilmesi için, hizmet sözleşmesinin ilgili mevzuatına göre iş sonu tazminatına veya aynı mahiyette olmakla birlikte, başka bir adla ödenen tazminata hak kazanılmasına uygun olarak (1475 sayılı kanunun 14. maddesi)  sona ermiş olması yeterlidir. 

Bu nedenle emekli olduktan sonra emeklilik hesaplamasında bu sürelerin dikkate alınmadığının fark edilmesi halinde kuruma başvuru yaparak işlemin düzeltilmesinin talep edilmesi gerekmektedir. kurum tarafından red cevabı verilmesi yada zımni red işleminin gerçekleşmesinin akabinde 60 gün içerisinde dava açılması gerekmektedir.